Ηλεκτροσπερμάτωση/Τεχνητοί Κόλποι για Συλλογή Σπέρματος σε Ταύρους και Σπερματοχυσία σε Αγελάδες
Updated: Jul 1, 2022
Ο Βους ο ταύρος (Bos taurus) η επιστημονική ονομασία που έχει δοθεί στο σύνολο των οικόσιτων βοοειδών του Παλαιού Κόσμου που κατάγονται από τον άγριο άουροχς (γνωστός και ως ούρος ή βους ο αρχέγονος). Είναι ένα είδος μεγαλόσωμων μηρυκαστικών θηλαστικών (120 με 150 εκατοστόμετρα και 600 με 800 κιλά). Διακρίνονται δύο κύρια υποείδη: η οικόσιτη αγελάδα της Ευρώπης (Βους ο ταύρος ο ταύρος, συν. Βους ο πρωτογενής ο ταύρος) και το ζεμπού (Βους ο ταύρος ο ινδικός, συν. Βους ο πρωτογενής ο ταύρος), στα οποία κάποιοι συγγραφείς προσθέτουν και το παλαιότερο Βους ο ταύρος ο πρωτογενής, ο Άουροχς που εξαφανίστηκε στις αρχές του 17ου αιώνα σε άγρια κατάσταση (αν και κάποια από αυτά είχαν επίσης εξημερωθεί), αλλά οι επιστήμονες επιχειρούν να ανασυστήσουν μία φυλή του.
Αν και δεν είναι γνωστό πότε εξημερώθηκε το ζώο φαίνεται ότι η εξημέρωση έγινε στη Μέση Ανατολή, και ύστερα η εκτροφή τους αναπτύχθηκε σταδιακά σε ολόκληρο τον πλανήτη και προσαρμόστηκε ανάλογα με τους φυσικούς παράγοντες κάθε τόπου. Αποτέλεσμα ήταν να δημιουργηθούν ποικίλες φυλές. Η σημερινή μορφή της «βελτιωμένης» αγελάδας διαμορφώθηκε με ανθρώπινη παρέμβαση και συγκεκριμένα με τη χρήση ζωοτεχνικών μεθόδων, όπως γενετική επιλογή, αιμομιξία και διασταύρωση.Η «βελτίωση» αυτή προχώρησε πιο πολύ στα δυτικά, εξαιτίας του εύκρατου κλίματος και της υγρασίας στις παράκτιες περιοχές και στα νησιά της Μάγχης, όπως επίσης στην Αγγλία και στη Βόρεια Θάλασσα. Οι βελτιωμένες φυλές μεταφέρθηκαν και κατέκτησαν την Αμερική και άρχισαν να επεκτείνονται σε όλο τον κόσμο.Οι κυριότερες υπηρεσίες τους ήταν η παραγωγή κρέατος, γάλακτος και η εργασία,την παραγωγή δέρματος, κεράτων για τα μαχαίρια, ή κοπριάς για θέρμανση και για την γονιμοποίηση των εδαφών.
Στο πλαίσιο της εκτροφής, ο όρος « βοοειδές » χρησιμοποιείται συχνά για να δηλώσει το είδος, μολονότι αυτός ο όρος επίσης αναφέρεται ευρύτερα σε όλη την οικογένεια των Βοοειδών. Η αγελάδα χρησιμοποιείται από τον άνθρωπο για γαλακτοπαραγωγή και αναπαραγωγή, το βόδι και κυρίως το μοσχάρι για κρεατοπαραγωγή, ενώ ο ταύρος μόνο για αναπαραγωγή.
Χαρακτηριστικό Ονομασία
αναπαραγωγικό ενήλικο θηλυκό αγελάδα
αναπαραγωγικό ενήλικο αρσενικό ταύρος
αρσενικό ευνουχισμένο βόδι
νεαρό (γενικός όρος)μοσχάρι
νεαρό θηλυκό άνω του ενός έτους το οποίο ακόμα δεν έχει γεννήσει δαμάλι ή μοσχίδα
γενιά με καμπούρα ζεμπού
Στις γαλακτοπαραγωγές κτηνοτροφικές μονάδες, 90% των θηλυκών βοοειδών γονιμοποιούνται με τεχνητή σπερματέγχυση.Ένας ταύρος, ο οποίος ονομάζεται «βελτιωτής» προσφέρει δηλαδή στη νέα γενιά ένα «συν» σε σχέση με το κριτήριο επιλογής, μπορεί να αποκτήσει από 100 έως 200.000 μόσχους σε 2 ή 3 χρόνια.Η νεότερη τάση στην κρεοπαραγωγή είναι η πάχυνση μοσχαριών που προέρχονται από διασταυρώσεις παλαιών κρεοπαραγωγικών φυλών ή γαλακτοπαραγωγών με μεγαλόσωμες ευρωπαϊκές κρεοπαραγωγικές ή μικτών αποδόσεων φυλές. Σε αυτές τις συζεύξεις χρησιμοποιούνται αρσενικά ζώα μεγαλόσωμα. Σαν μειονέκτημα της χρησιμοποίησης ταύρων μεγαλόσωμων κρεοπαραγωγικών φυλών θεωρείται το μεγάλο μέγεθος των μοσχαριών κατά τη γέννηση, οι αυξημένες δυσκολίες κατά τον τοκετό και ο αυξημένος αριθμός θνησιγενών μοσχαριών.
Γονιμοποίηση Η κύρια έννοια αυτού του όρου αφορά εισαγωγή σπέρματος στην αναπαραγωγική οδό θηλυκού με σκοπό τον εμποτισμό. Ο όρος περιλαμβάνει: συλλογή σπέρματος, αξιολόγηση σπέρματος, συντήρηση σπέρματος, αποθήκευση σπέρματος, διανομή σπέρματος, διαδικασία γονιμοποίησης.Ο ταύρος ωριμάζει σεξουαλικά σε ηλικία περίπου 9 μηνών, ωστόσο ο αναπαραγωγικός του ρόλος ξεκινά από ηλικία περίπου 12 μηνών. Κατά καιρούς επινοήθηκαν διάφορες μέθοδοι συλλογής σπέρματος.Η χρήση κατεψυγμένου σπέρματος για βοοειδή γαλακτοπαραγωγής έχει γίνει από τη δεκαετία του 1950 σήμερα οι παλαιότερες μέθοδοι αντικαταστάθηκαν σταδιακά από τις σύγχρονες τεχνικές.
Υπάρχουν τρεις μέθοδοι συλλογής σπέρματος:
1)χρήση τεχνητού κόλπου
2)μέσω ηλεκτροδιέγερσης
3)μέσω μάλαξης
Προετοιμασία του ταύρου Ο ταύρος μεταφέρεται σε ένα ειδικά προετοιμασμένο μέρος που ονομάζεται "manege". Στις περισσότερες περιπτώσεις της γαλακτοβιομηχανίας ο ταύρος έχει ένα καπάκι ή σχοινί που εισάγεται στο δακτύλιο της μύτης του. Αυτό γίνεται έτσι ώστε να μπορεί να οδηγηθεί ,ο χειριστής του να είναι σε απόσταση ασφαλείας, αλλά να έχει κάποιο έλεγχο στο ζώο. Στην περιοχή συλλογής υπάρχει συνήθως ένας στάβλος ή ένας ορθοστάτης όπου είναι συνδεδεμένο ένα ψεύτικο ζώο. Χρησιμοποιούνται διαφορετικά σενάρια για να τον προσελκύσουν να διεγερθεί. Τέτοια σενάρια μπορεί να περιλαμβάνουν έναν διαφορετικό ταύρο ή ακόμα και μια αγελάδα. Μερικές φορές ένας ταύρος μπορεί να είναι επιφυλακτικός για το άτομο που τον πλησιάζει για να συλλέξει. Σε τέτοιες περιπτώσεις τοποθετείται ένα κάλυμμα στα μάτια του σε αυτήν την πλευρά.
Η πιο κοινή μέθοδος συλλογής σπέρματος είναι η χρήση τεχνητού κόλπου.Το πρωί, πριν από τη συλλογή σπέρματος, ο ταύρος δεν λαμβάνει τροφή επειδή ένα χορτασμένο ζώο έχει χαμηλότερο σεξουαλικό κίνητρο.Η συλλογή του σπέρματος πραγματοποιείται η χρήση τεχνητού κόλπου.
Κατά την εγκατάσταση του τεχνητού κόλπου κάθε εκσπερμάτιση συλλέγεται σε ξεχωριστό κόλπο.Το άτομο που συλλέγει το σπέρμα θα πρέπει να πάρει το πέος του ταύρου από το πρόθεμα και να το κατευθύνει στην είσοδο του κόλπου.Αφού κατεβεί ο ταύρος, ο τεχνητός κόλπος αφαιρείται από το πέος και ο αεραγωγός ανοίγει για να απελευθερώσει την πίεση. Ο σωλήνας συλλογής σπέρματος αποσπάται από τον κώνο, συνδέεται με βαμβάκι και μεταφέρεται στο εργαστήριο για εξέταση. Μερικοί κτηνοτρόφοι τοποθετούν άλλα αρσενικά, γνωστά ως «teasers»,και διακόπτουν τον ταύρο την κρίσιμη στιγμή χρησιμοποιώντας ένα λαστιχένιο σωλήνα.Άλλοι διεγείρουν σεξουαλικά τον ταύρο αποκλίνοντας το πέος στο πλάι κατά την τοποθέτηση. Άλλοι ταύροι γονιμοποιούν τα θηλυκά με φυσικό τρόπο και το σπέρμα στη συνέχεια εξάγεται από την αγελάδα. Όταν κρίνεται απαραίτητο, ο ταύρος μπορεί να διεγερθεί τεχνητά, με τη βοήθεια ενός ψεκασμού αερολύματος που αναπαράγει τη μυρωδιά μιας αγελάδας σε θερμότητα.
Μέθοδος ηλεκτροσπερμάτωσης Η μέθοδος ηλεκτροσπερμάτωσης χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στις αρχές της δεκαετίας του 1950 για τη συλλογή σπέρματος από ινδικά χοιρίδια. Αργότερα εισήχθη στη βιομηχανία βοοειδών και χρησιμοποιήθηκε για τη συλλογή σπέρματος από ταύρους που δεν μπορούν να διεγερθούν ή να ουρήσουν συχνά.Σε αυτήν τη μέθοδο, ένας καθετήρας εισάγεται στον ορθό του ταύρου και προσαρμόζεται στον προστάτη. Στη συνέχεια ενεργοποιείται για να δώσει ρεύμα με σταδιακά αυξανόμενο τρόπο για να δώσει διέγερση στον ταύρο και να ανεγείρει το πέος του. Ο ανιχνευτής ενεργοποιείται για μερικά δευτερόλεπτα, ενώ η εκσπερμάτωση συμβαίνει μετά από 3-4 κύκλους διέγερσης. Το σπέρμα μέσω της εκσπερμάτωσης συλλέγεται σε ένα σωλήνα που αποθηκεύεται σε συνιστώμενες ρυθμίσεις θερμοκρασίας.
ΚΟΙΝΗ ΜΕΘΟΔΟΣ ECTO σε Αγελάδες Στα βοοειδή η πιο κοινή μέθοδος γονιμοποίησης είναι η «κολπική μέθοδος γονιμοποίησης».
Η τεχνητή γονιμοποίηση γίνεται συγκρατώντας την αγελάδα με αυτό που είναι γνωστό σαν "σχάρα βιασμού" (rape rack).Η σχάρα βιασμού είναι μία συσκευή βασανισμού που δημιουργήθηκε από το ζωοτόμο Harry Harlow, ιδιαίτερα γνωστό για μία άλλη κατασκευή του, το 'λάκκο της απελπισίας' (pit of despair).Ο Harlow δημιούργησε το λάκκο αυτό για να αναγκάσει μαϊμούδες οι οποίες ήταν στην απομόνωση ολόκληρη την ζωή τους (από εκείνον) να ζευγαρώσουν προκειμένου να μελετήσει πώς θα μεγάλωναν το μωρό τους.Η ταλαιπωρία που υπέστησαν οι μαϊμούδες αυτές σε ολόκληρη τη ζωή τους επηρέασε τις κοινωνικές τους ικανότητες, σε σημείο που όταν οι θηλυκές μαϊμούδες έγιναν μητέρες σκότωσαν ή μερικές φορές μέχρι και έφαγαν τα μικρά τους.Η ίδια συσκευή χρησιμοποιείται σήμερα για να συγκρατήσει τις θηλυκές αγελάδες για την τεχνητή γονιμοποίηση: η θηλυκή αγελάδα δένεται ώστε να μην υπάρχει κίνδυνος για το άτομο που θα την καταστήσει έγκυο (μιας και η αγελάδα συχνά προσπαθεί να αντισταθεί).Ο σπερματεγχυτής θα ετοιμαστεί φορώντας μια πλαστική ποδιά και γάντια.Ο σπερματογχυτής ,θα εισάγει το αριστερό χέρι στο ορθό μετά την εφαρμογή του μαλακού σαπουνιού ή άλλου λιπαντικού θα πιάσει τον τράχηλο μέσω του ορθικού τοιχώματος.Το χέρι περνά μέσα από τον κόλπο και ο σωλήνας γονιμοποίησης οδηγείται με το χέρι στη θέση της γονιμοποίησης και εναποτίθεται το σπέρμα.
Πηγές
https://www.independent.co.uk/news/uk/home-news/bulls-semen-10-things-you-didnt-know-1336150.html
http://www.vivo.colostate.edu/hbooks/pathphys/reprod/semeneval/bull.html
https://www.vet.k-state.edu/academics/handbook/studentorgs/aadpDocs/artificial_insemination.pdf