"'Οχι, δε θα χάσεις την αρρενωπότητα σου αν σταματήσεις να τρως κρέας"

Όταν βρίσκομαι σε συζήτηση και αναφέρω ότι είμαι vegan, κάτι το οποίο ακούω συχνά είναι ότι, “εγώ δεν μπορώ να γίνω vegan γιατί είμαστε φτιαγμένοι να τρώμε κρέας” (είμαστε παμφάγα, έχεις την επιλογή). Αυτό συνήθως έρχεται από άνδρες της παρέας.

Στην Ελλάδα έχουμε συνδέσει την αρρενωπότητα με τη κατανάλωση του κρέατος λόγω της κουλτούρας μας. Η κατανάλωση κρέατος και το φύλο έχουν συνδεθεί ήδη από τις αρχαίες εποχές, όταν ξεκινήσαμε να καταναλώνουμε κρέας. Τότε είχαμε και το διαχωρισμό των ρόλών: οι άνδρες ήταν οι κυνηγοί, ενώ οι γυναίκες έκαναν τη συγκομιδή των τροφίμων που συνόδευε το κρέας αλλά και το μαγείρεμα [1].

Σε διάφορες χώρες, οι άνδρες φαίνεται να καταναλώνουν το περισσότερο κρέας, με τις γυναίκες στις Δυτικές κοινωνίες να είναι περισσότερο vegan ή vegetarian από τους άνδρες [2]. Σύμφωνα με το Browarnik (2012) ο βιγκανισμός θεωρείται περισσότερο γυναικεία υπόθεση. Το κρέας γενικά διαθέτει την ταμπέλα του αρρενωπού τροφίμου, με τους άνδρες με τις πιο αρρενωπές δουλειές να καταναλώνουν περισσότερο κρέας. Οι άνδρες πολλές φορές αναφέρουν ότι ένα γεύμα δεν είναι ολοκληρωτικό αν δε περιέχει κρέας! Άλλωστε το μπάρμπεκιου, το μαγείρεμα του κρέατος στα κάρβουνα είναι ανδρική υπόθεση, σωστά; Όλα αυτά απορρέουν από την ανάγκη ένδειξης της δύναμης του αρσενικού φύλου, καθώς το ‘κρέας’ συμβολίζει αρρενοπώτητα. Το ‘κρέας’ έχει πρωτείνη, η οποία θα σε κάνει γερό και δυνατό. Ο άνδρας κυνήγησε το ζώο, το σκότωσε και το μαγειρεύει [3]. Ένδειξη ανδρισμού που έχει περάσει στη κοινωνία μας, και ειδικά στην Ελλάδα.

Η ένδειξη όμως αυτής της αρρενοπώτητας μπορεί να γίνει ‘τοξική’ για τον οργανισμό σου. Ας δούμε το γιατί:

Το κρέας αποτελεί μία από τις πιο πλούσιες πηγές κορεσμένων λιπαρών, χοληστερίνης, οργανικών ρύπων (ΡΟΡs) και ετεροκυκλικών αμινών και πολυκυκλικών αρωματικών υδρογονανθράκων. Στην Ελλάδα με βάση τα τελευταία δεδομένα που έχουμε για τους δείκτες θνητότητας, τα καρδιακά νοσήματα είναι Νο1 αιτία θανάτου σε ηλικίες 15-49.

Kαι πως συνδέονται τα καρδιακά νοσήματα με την ‘τοξική’ αρρενωπότητα; Aυτό το οποίο αναδεικνύει η επιστημονική λογοτεχνία είναι ότι, το είδος του λίπους παρά η ποσότητα, παίζουν ένα σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη και πρόοδο του καρκίνου του προστάτη. Μία προοπτική έρευνα 14,514 ανδρών βρήκε ότι, τα πλασματικά επίπεδα κορεσμένων λιπαρών ήταν θετικώς συνδεδεμένα με το κίνδυνο καρκίνου του προστάτη. Από την άλλη πλευρά, υψηλά επίπεδα χοληστερίνης έχουν αναδειχθεί να συμβάλλουν θετικά στη πρόοδο του καρκίνου του προστάτη [4], κυρίως μέσα από την αυξητική ρύθμιση της σύνθεσης της χοληστερόλης, των φλεγμονωδών οδών και της ενδο-στεροειδογένεσης κυτταρικών όγκων [5]. Πάνω σε αυτό, γνωρίζουμε ότι οι στατίνες που χορηγούνται για τη μείωση της χοληστερόλης μειώνουν και το κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του προστάτη [6,7, 8]. Επιπλέον, οι οργανικοί ρύποι (ΡΟΡs), όπως οι διοξίνες, τα φουράνια, τα πολυχλωριωμένα διφαινύλια (PCBs) και τα οργανοχλωριούχα φυτοφάρμακα, τα οποία είναι λιποφιλικής φύσεως βιοσυσσωρεύονται στη τροφική αλυσίδα, κυρίως μέσω της κατανάλωσης λιπαρών τροφίμων όπως ψάρι, γαλακτοκομικά και κρέας. Σε μία dose-response μετά-ανάλυση, μόλις 1μg /d λιπίδιο από PCBs ήταν θετικά συνδεδεμένο με 49% αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του προστάτη.

Eιπλέον, παγκοσμίως, συναντάται μια μείωση στην ποιότητα του σπέρματος τις τελευταίες δεκαετίες [9], με τους Levine et al να αναφέρονται σε μια 50-60% μείωση συγκέντρωσης σπέρματος. Υπολογίζεται ότι μέχρι το 2025 η συχνότητα της στυτικής δυσλειτουργίας (ΣΔ) θα φθάσει τα 322 εκατομμύρια περιστατικά [10]. Μη μεταδιδομένες ασθένειες, όπως τα καρδιακά νοσήματα και ο διαβήτης φαίνεται να συνδέονται άρρηκτα με τη συχνότητα της ΣΔ [11,12,13]. Οι μεταβολικές αυτές ασθένειες συνδέονται με ένα προ-φλεγμονώδη στάδιο το οποίο συνδέεται με την ενδοθηλιακή δυσλειτουργία και τη μειωμένη διαθεσιμότητα και δραστηριότητα νιτρικού οξέος (ΝΟ). Το νιτρικό οξύ συνδέεται με τη ροή αίματος στα γεννητικά όργανα, όπου και έχει γίνει η σύνδεση της ΣΔ με τα καρδιακά νοσήματα [14].

Άρα πως επωφελείσαι σαν άνδρας αν ακολουθήσεις μια vegan διατροφή;

Η καλή κυκλοφορία του αίματος στα γεννητικά όργανα απαιτεί υγιείς αρτηρίες και μια απελευθέρωση νιτρικού οξειδίου [16]. Το νιτρικό οξείδιο απελευθερώνεται από τα ενδοθηλιακά κύτταρα των αρτηριών. Αυτό δίνει σήμα στις μυικές ίνες στα τοιχώματα των αρτηριών να χαλαρώσουν, να διασταλλούν και να ωθήσουν μεγαλύτερη ροή αίματος στις αρτηρίες. Έτσι λειτουργεί και το βιάγκρα το οποίο περιέχει νιτρικό οξείδιο! Για να απελευθερωθεί όμως νιτρικό οξείδιο χρειάζεσαι φυτικά τρόφιμα πλούσια σε αντιοξειδωτικά τα οποία θα καταπολεμήσουν τις ελεύθερες ρίζες οι οποίες αναστέλλουν τη παραγωγή νιτρικού οξειδίου.Αυτό το οποίο έχουμε δει είναι ότι μία διατροφή πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, δημητριακά ολικής άλεσης, ξηρούς καρπούς και σπόρους σε ανεπεξέργαστη μορφή συνδέεται με μειωμένο κίνδυνο ΣΔ. Όσο πιο κοντά το διατροφικό μοντέλο ενός άνδρα είναι στη Μεσογειακή διατροφή τόσο πιο χαμηλή είναι η συχνότητα στυτικής δυσλειτουργίας [15]. Να θυμίσω ότι η ΑΛΗΘΙΝΗ Μεσογειακή διατροφή είναι 93% φυτική! Το μοντέλο που ωθείται σήμερα είναι προιόν εισβολής της βιομηχανίας τροφίμων που στηρίζει το οικονομικό τομέα της Ελλάδας και μας έχει κάνει να πιστέψουμε ότι χρειάζομαστε ζωικά για την υγεία μας.

Φρούτα όπως το καρπούζι και τα βατόμουρα είναι powerhouses νιτρικού οξειδίου, όπως και τα πράσινα λαχανικά π.χ ρόκα, βασιλικός, κόλιανδρος. Tα εσπεριδοειδή, τα ρόδια, το σκόρδο, τα καρύδια, το σπανάκι,η λαχανίδα και το μπρόκολο είναι ορισμένα τρόφιμα τα οποία επίσης έχουν αναδειχθεί ωφέλιμα. Όταν μια ολικά αυστηρά χορτοφαγική διατροφή είναι καλά οργανωμένη και έχει μεγάλη ποικιλία, τότε είναι που έχουμε δει τα πολλαπλά οφέλη της σε κλινικές δοκιμές. Επομένως, δεν έχεις να χάσεις τίποτα, αντιθέτως θα βγεις κερδισμένος 😉

--------------------------------------------

Η Νίκη Μαρτιμιανάκη είναι άριστη πτυχιούχος  Διατροφολογίας του Northumbria University, UK. Πραγματοποιεί μεταπτυχιακές σπουδές στη θεραπευτική διατροφολογία στο University of Worcester, UK όπου εδρεύει και κατοικεί τα τελευταία χρόνια. Έχει μετεκπαιδευτεί  στη whole-foods plant-based διατροφή από το University of Wincester και επί του παρόντος στη Λειτουργική Αθλητική Διατροφολογία από το CISN. Eίναι μέλος των Plant-based Health Professionals (UK) και του British Association for Lifestyle Medicine and Nutrition (BANT). Παράλληλα εκτελεί ιατρικά και διατροφικά ερευνητικά καθήκοντα για το Physician’s Association for Nutrition (PAN), ένα παγκόσμιο Οργανισμό για τη διάδοση της ολικής φυτοφαγίας στον Ιατρικό τομέα,ενώ εργάζεται για τη VOJO, την πρώτη Vegan γενετική Εταιρεία. Είναι ιδρύτρια τουwww.plantbasednt.gr, μιας ελληνικής πλατφόρμας πάνω στη ολική φυτόφαγική διατροφή. Μπορείτε να την βρείτε στο Facebook & Instagram, αντιστοίχως.