Περιβαλλοντική ηθική,Ηθική των Ζώων και Ανθρωποκεντρισμός.

Η περιβαλλοντική ηθική (environmental ethics) είναι κλάδος της εφαρμοσμένης ηθικής που ασχολείται με την ηθική σχέση του ανθρώπου με το περιβάλλον. Η περιβαλλοντική ηθική σχετίζεται με την περιβαλλοντική φιλοσοφία και με την ηθική για τα ζώα (animal ethics). Η ολοένα και μεγαλύτερη επιδείνωση των περιβαλλοντικών προβλημάτων γέννησαν την ανάγκη όχι μόνο για την τεχνική αντιμετώπισή τους, αλλά και για την αλλαγή της θεώρησης του ανθρώπου σε σχέση με τη φύση.Περιβαλλοντική ηθική είναι το πεδίο της εφαρμοσμένης ηθικής το οποίο εξετάζει την ηθική σχέση του ανθρώπου με το περιβάλλον.Βασική παραδοχή στον τομέα της περιβαλλοντικής ηθικής είναι η επέκταση της ηθικής πέραν της σχέσης μεταξύ των ανθρώπων και κατ’ επέκταση η διεύρυνση της ηθικής κοινότητας.

Η περιβαλλοντική ηθική είναι μια πρότυπη στάση βάσει της οποίας είναι ηθικά σωστή η διατήρηση της ακεραιότητας του περιβάλλοντος και ηθικά λάθος η ανώφελη καταστροφή οποιουδήποτε μέρους της φύσης.Οι φιλόσοφοι που ασχολούνται με την περιβαλλοντική ηθική παράγουν θεωρία με γνώμονα την παροχή αξιών και κανόνων που μπορούν να εφαρμοστούν στην πράξη προκειμένου να ευημερεί ο άνθρωπος και οι άλλες μορφές ζωής σε ένα περιβάλλον που βρίσκεται σε ισορροπία. Από την άποψη αυτή, η χρησιμότητα του συγκεκριμένου φιλοσοφικού πεδίου είναι αναμφισβήτητη. Επιπλέον, η συνεχής επιδείνωση των περιβαλλοντικών προβλημάτων καθιστούν την ανάγκη για επαναπροσδιορισμό των σχέσεων του ανθρώπου με τον περιβάλλοντα χώρο του επιτακτική.

Ανθρωποκεντρισμός

Σύμφωνα με τον ανθρωποκεντρισμό ο άνθρωπος και μόνο ο άνθρωπος έχει ηθική αξία και άμεση ηθική υπόσταση.Τα μη ανθρώπινα όντα και τα πράγματα έχουν μόνο εργαλειακή αξία.Ο πολυεκθειασμένος ισχυρισμός ότι οι άνθρωποι είναι «μοναδικοί» είναι αδιάφορος, μη

κατατοπιστικός και ταυτολογικός. Κάθε είδος είναι μοναδικό, εξ’ ορισμού: το γεράκι, ο κροταλίας,ο ασημόραχος Γορίλας, ο Αφρικανικός ελέφαντας και η αιλουροπάρδαλη, είναι όλα μοναδικά σε σχέση με τα υπόλοιπα. Έτσι οι άνθρωποι δεν είναι μοναδικοί ούτε καν στο να είναι μοναδικοί, αυτή είναι μια άχαρη βιολογική ιδιότητα που σχετίζεται με τη φυσική επιλογή και τη δημιουργία νέων ειδών.Η ορθολογιστική θεώρηση των ανθρώπων ως επεξεργαστές πληροφορίας, των οποίων οι επιλογές και οι πράξεις αντικατοπτρίζουν προτιμήσεις που διαμεσολαβούνται και μετριάζονται από το λόγο και τη λογική, είναι το ίδιο εσφαλμένη με τις Καρτεσιανές και συμπεριφοριστικές θεωρήσεις των ζώων ως ενστικτωδών όντων με βαθύ γενετικό προγραμματισμό, που στερούνται ευφυίας,πολύπλοκων συμπεριφορών και κοινωνικής ζωής.

Είναι βέβαιο, ότι όπως αποφεύγουμε το σφάλμα του δυισμού, που διαχωρίζει βίαια τον άνθρωπο από το «ζώο», έτσι πρέπει να αποφύγουμε και το ολίσθημα προς το αντίθετο άκρο διαπράττοντας το σφάλμα του μονισμού και υποβιβάζοντας έτσι τους ανθρώπους στην ευρεία κατηγορία του «ζώου», χάνοντας τη μοναδικότητα και την ιδιαιτερότητα των «ανθρώπινων» χαρακτηριστικών και ιδιοτήτων. Αλλά, πόσο «μοναδικοί»είμαστε; Και ποιο είναι το ηθικό επακόλουθο της ιδιαιτερότητάς μας, καθώς αυτή αναφέρεται στο αυθαίρετο δικαίωμά μας να εκμεταλλευόμαστε τα «κατώτερα» ζώα για τους «υψηλότερους»σκοπούς και την «ανώτερη» φύση μας;

Σίγουρα, κανένα άλλο είδος δεν έχει γράψει σονέτα και σονάτες, δεν έχει επιλύσει αλγεβρικές εξισώσεις, ή δεν έχει διαλογιστεί επάνω στη δομή του σύμπαντος.Δεν υπάρχει σύγκριση μεταξύ των υπολογιστικών δεξιοτήτων ενός πουλιού και των μαθηματικών του Αϊνστάιν, μεταξύ μιας πέτρας που χρησιμοποιείται από ένα χιμπατζή για να συνθλίψει ένα καρύδι και των επιταχυντών σωματιδίων που έχουν επινοηθεί από τους μηχανικούς. Ωστόσο οι άνθρωποι δεν είναι μοναδικοί ως προς την κατοχή νεοφλοιού∙ πολύπλοκων συναισθημάτων όπως η αγάπη, η μοναξιά,η κατανόηση και η ντροπή∙ σύνθετων γλωσσών, συμπεριφορών και κοινοτήτων ακόμα και αισθητικών και ηθικών ευαισθησιών.

Τα ανθρώπινα πλάσματα διακρίνονται ως προς το βαθμό στον οποίο έχουν αναπτύξει την ικανότητα και τη δυνητικότητα του λόγου, της γλώσσας, της συνείδησης,της αισθητικής, της ηθικής, του πολιτισμού και της τεχνολογίας, πολύ πέραν των αντίστοιχων των χιμπατζήδων και των άλλων ζώων.Όχι μόνο έχουν τα μη ανθρώπινα ζώα πολιτισμό, τέχνη, τεχνολογία και ηθική, αλλά αυτά τα έχουν ανακαλύψει (ή υπήρξαν ενεργοί παράγοντες στην ανάπτυξή τους) μέσα στο κοινωνικό τους πλαίσιο, τις περιβαλλοντικές τους συνθήκες και περιορισμούς, και την εξελικτική δυναμική τους.Οι άνθρωποι είναι ζώα και οποιαδήποτε ανθρώπινη ικανότητα ή δυναμική προϋπήρχε σε άλλα ζώα,και οι άνθρωποι μπόρεσαν να απολαύσουν αυτές τις ικανότητες όπως τις απολαμβάνουν, μόνο εξαιτίας της τεράστιας σαρωτικής εξελικτικής ανάπτυξης και της ζωικής δυναμικής που υπήρχε πριν τον Homo sapiens και τους αρχαίους προγόνους μας.

Οι άνθρωποι είναι αχάριστοι εφόσον δεν αποδίδουν τα εύσημα στα πρωτεύοντα και στους ζωικούς προγόνους για τα «ανθρώπινα χαρακτηριστικά»· με μια διεστραμμένη ειρωνεία χαρακτηριστική ενός ιδιωφελούς, βίαιου και πάντα κακόπιστου είδους, οι άνθρωποι αρνούνται αυτά τα χαρακτηριστικά – ακόμη και σε κάποια στοιχειώδη μορφή – στα μη ανθρώπινα ζώα, προκειμένου να νομιμοποιήσουν την εκμετάλλευση και την εξολόθρευση των φιλικά προσκείμενων σε εμάς πλασμάτων, κάνοντάς την απολύτως θεμιτή σε ένα παγκόσμιο σπισιστικό σύστημα που βλέπει τα ζώα ως ιδιοκτησία, πόρους, και εμπορεύματα, και ελάχιστα διαφορετικά.

Τα μη ανθρώπινα ζώα έχουν χαρακτηριστικά που δεν έχουν οι άνθρωποι και, πράγματι, ορισμένες φορές τα διαθέτουν σε πιο εξελιγμένη μορφή. Καθώς τόσο συχνά τα ζώα είναι ταχύτερα, δυνατότερα, πιο ευκίνητα και πιο χαριτωμένα από τους ανθρώπους, είναι έτσι κατά κάποιους τρόπους εξυπνότερα και ηθικώς ανώτερα. Η σπισιστική υπόθεση υπαγορεύει ότι ο πιο χαζός άνθρωπος είναι πιο ευφυής από το εξυπνότερο ζώο. Ωστόσο, οι Αφρικανικοί γκρι παπαγάλοι, τα περιστέρια, και οι χιμπατζήδες εύκολα υπερτερούν των παιδιών και των ενηλίκων σε αριθμητική, μνήμη, αντίληψη του χώρου και κατηγοριοποίηση!Επιπλέον, μπορεί κάποιος να θεωρεί τα ζώα ηθικώς ανώτερα, με την έννοια ότι συχνά επιδεικνύουν μεγαλύτερη ευγένεια και αλτρουισμό από τους ανθρώπους, και σπανίως συμμετέχουν σε οργανωμένη βία, συστηματική βαναυσότητα και βασανισμό, εχθροπραξίες και μαζικές δολοφονίες.

Τα ζώα κυνηγούν, τρέφονται και σκοτώνουν το ένα το άλλο, αλλά με τη σπάνια εξαίρεση ίσως των χιμπατζήδων – όχι συμπτωματικά οι κοντινότεροι βιολογικοί συγγενείς μας – που δεν έχουν παθολογικές εμμονές με τον έλεγχο, τη δύναμη, την κυριαρχία, τη βία, τη δολοφονία, τις πολεμικές συγκρούσεις, το κοινωνικό καθεστώς και τον πλούτο.Τα ανθρώπινα όντα είναι δίποδα, με μεγάλο εγκέφαλο, που χρησιμοποιούν τη γλώσσα και κατασκευάζουν εργαλεία∙ είναι οι απόγονοι των πιθήκων, οι οποίοι απέκτησαν πολύπλοκο λόγο και γλωσσικές δεξιότητες. Οι άνθρωποι ανήκουν στα ίδια γένη με άλλους πιθήκους, καθώς μετά τους

χιμπατζήδες και τους μπονόμπο είμαστε ο «τρίτος χιμπατζής» (Diamond).

Οι άνθρωποι αποτελούν την αποκλειστική κληρονομιά του Γένους τους: το είδος Homo sapiens sapiens (οι άνθρωποι στην πιο πρόσφατη μορφή τους) που ξεχώρισε τον εαυτό του πριν από 40.000–50.000 χρόνια, με το διευρυμένο του εγκέφαλο, τις προηγμένες του τεχνολογίες και την αμείλικτη ροπή του προς τη βία,την επιθετικότητα και τον πόλεμο. Εμείς οι σύγχρονοι άνθρωποι, λοιπόν, είμαστε απόγονοι των«νικητών» ενός εξελικτικού ανταγωνισμού, στον οποίο ο Νεάντερταλ και άλλα είδη ανθρώπων ή ανθρωποειδών ήταν οι «χαμένοι», και αναρίθμητα μη ανθρώπινα είδη ζώων εκβιάστηκαν στην εξαφάνιση, κατά την πορεία της μυθικής μας «ανόδου» στην «κορυφή της τροφικής αλυσίδας» και την εγκατάσταση μας ως απόλυτων ηγεμόνων, που παραβλέπουν τη Γη και τους ζωικούς τους υπηρέτες.

Σε μια εποχή όπου η πλανητική οικολογική κρίση σηματοδοτείται από φαινόμενα όπως η

εξαφάνιση των ειδών, η καταστροφή των τροπικών δασών, η ερημοποίηση, η εξάλειψη των πόρων και η υπερθέρμανση του πλανήτη, η προηγμένη ευφυΐα που ενέπνευσε τον όρο «σοφός άνθρωπος»,μετατρέπει αυτήν την επισήμανση σε σάτιρα ή τραγική ειρωνεία. Εάν η ευφυΐα και η σοφία εμπεριέχουν την ικανότητα επιβίωσης, την άσκηση της πρόβλεψης και της προσαρμογής στο περιβάλλον κάποιου, τότε τα δελφίνια, οι φάλαινες και αναρίθμητα άλλα είδη είναι μακράν ευφυέστερα από τα ανθρώπινα όντα. Οι δεινόσαυροι έζησαν για εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια και ο Homo erectus άντεξε για περισσότερο από ένα εκατομμύριο χρόνια, αλλά ο Homo sapiens sapiens, μόλις μετά από πενήντα χιλιάδες χρόνια ύπαρξης, μπορεί να μην επιβιώσει άλλα χίλια χρόνια, ή ούτε έναν ή δύο αιώνες ακόμη.

«Δεν θεωρούμε τα ζώα ηθικά όντα. Αλλά υποθέτετε ότι τα ζώα θεωρούν εμάς ηθικά όντα; – Ένα ζώο που μπορούσε να μιλήσει είπε: “Η ανθρωπότητα είναι μια προκατάληψη από την οποία εμείς τα ζώα τουλάχιστον είμαστε ελεύθεροι”.»

— Friedrich Nietzsche

Ενώ μας έχουν παραπλανήσει τόσο καιρό σχετικά με τα ζώα, η επιστήμη ξεκινάει μια επανάσταση στην αντίληψή μας. Μέσω της εξελικτικής θεωρίας, της γενετικής, της νευροφυσιολογίας, και των πειραματικών διαδικασιών, πολλοί επιστήμονες παρέχουν δυνατά στοιχεία για το ότι τα ζώα νιώθουν και σκέφτονται με τρόπους όμοιους με εμάς. Όπως είδαμε πιο πάνω, οι αλλαγές ξεκίνησαν με τον Κάρολο Δαρβίνο. Η θεωρία του για τη φυσική επιλογή μας ενημέρωσε ότι τα ανθρώπινα όντα είναι στην πραγματικότητα ζώα και, υπό αυτήν τη μορφή, εξελίσσονται σύμφωνα με την ίδια εξελικτική δυναμική με τα μη ανθρώπινα ζώα. Στην Καταγωγή των Ειδών και σε πιο πρόσφατες εργασίες όπως το The Descent of Man και το The Expression of Emotions in Man and Animals, ο Δαρβίνος καθιέρωσε τις ζωικές ρίζες της ανθρωπότητας, και περιέγραψε τις στενές ψυχολογικές και συμπεριφοριστικές σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων και των άλλων ζωικών ειδών. Υποστήριξε ότι οι άνθρωποι είναι διαφορετικοί από τα ζώα «σε βαθμό, όχι σε είδος».

Ο Δαρβίνος άνοιξε το δρόμο στην παρουσίαση της εξελικτικής συνέχειας σε όλο το ζωικό κόσμο, έτσι ώστε να μην υπάρχει κανένα σημείο διαίρεσης που να χωρίζει τη μη ευφυή και την ευφυή ζωή,αλλά μάλλον μια ανάπτυξη της συνείδησης, της νοημοσύνης, της υποκειμενικότητας, της επιλογής,και της ελευθερίας, που εξαπλώνεται από τους στοιχειώδεις οργανισμούς στα πολύπλοκα σκεπτόμενα ζώα.Οι επιστήμονες αγκάλιασαν τη θεωρία του για την εξέλιξη, αγνοώντας την ηθολογική του εργασία, επειδή τη βρήκαν απωθητική στις σπισιστικές τους προκαταλήψεις και υπονομευτική στην επιχείρηση-ως-συνήθως της ζωοτομικής έρευνας και στις φαρμακευτικές βιομηχανίες όπου η αναζήτηση του κέρδους δεν μπορεί να ενοχλείται από την ηθική συνείδηση και τις ηθικές αλήθειες.

Μέχρι τις τελευταίες δεκαετίες, τα ανθρώπινα όντα ταλανίζονταν στην Παλαιολιθική Εποχή για τη γνώση τους σχετικά με τα ζώα.Όπως εμφανίζεται σε ένα χείμαρρο πρόσφατων βιβλίων και στη νέα επιστήμη της «γνωστικής ηθολογίας» που μελετά τη νοημοσύνη των ζώων, η επιστήμη επιτέλους αρχίζει να εξιχνιάζει το βάθος της πολυπλοκότητας των ζώων. Ανατρέπει τη ρηχή κατανόησή μας για τα μη ανθρώπινα ζώα,αλλάζοντας συγχρόνως τη μάταιη εικόνα μας για εμάς.Η γνωστική ηθολογία επιβεβαιώνει το συμπέρασμα της κοινής λογικής και της αμερόληπτης παρατήρησης, δηλαδή, ότι τα ζώα έχουν πλούσια και σύνθετα συναισθήματα, διανόηση, και κοινωνικές ζωές – δεδομένου ότι υπερβαίνει κατά πολύ τα δεδομένα της καθημερινής ζωής για να προωθήσει τα αληθινά αναπάντεχα συμπεράσματα. Μόνο ο πιο οπισθοδρομικός Καρτεσιανός αρνείται ακόμα ή είναι δύσπιστος του γεγονότος ότι τα ζώα αισθάνονται, και ξέρουμε, επιπλέον,πως έχουν κάθε συναίσθημα που έχουμε και εμείς, συμπεριλαμβανομένου του φόβου, της πίεσης,της μοναξιάς, της θλίψης, της ζήλιας, της αμηχανίας, της υπερηφάνειας, της κατανόησης, της αγάπης, της ευτυχίας, και της χαράς.

Οι σύνθετες μορφές νοημοσύνης ξεχύνονται απ' άκρου εις άκρον στον κόσμο των ζώων. Τα πουλιά,για παράδειγμα, έχουν σύνθετες μνήμες και δυνατότητες να χαρτογραφούν απέραντα διαστήματα (η σπισιστική δυσφήμηση «bird brain» Αγγλική έκφραση που που χρησιμοποιείται για να χαρακτηριστεί κάποιος ως ηλίθιος, κάτι αντίστοιχο των ελληνικών αποδόσεων «κοκορόμυαλος» και «μπούφος»,δεν θα μπορούσε να είναι πιο πλαστή) και μερικά είδη πουλιών χρησιμοποιούν εργαλεία και φανερώνουν δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων, επίσης.Πολλά ζώα έχουν τη δυνατότητα να μετρήσουν απλά ποσά και να αναγνωρίσουν σχέδια και οπτικές σχέσεις και αναλογίες – συχνά καλύτερα από παιδιά και ακόμα και από προπτυχιακούς φοιτητές!Υπάρχουν σημαντικές ενδείξεις ότι τα «ανώτερα» θηλαστικά όπως οι φάλαινες, τα δελφίνια, οι γορίλες, και οι χιμπατζήδες έχουν σημαντικές έλλογες και γλωσσικές δυνατότητες.

Ο γορίλας με το όνομα Koko έχει ένα νοηματικό λεξιλόγιο 500 λέξεων και κάνει συνομιλίες στο διαδίκτυο. Ο Alex,ο αφρικανικός γκρίζος παπαγάλος, μπορούσε να ονομάσει πάνω από 100 διαφορετικά αντικείμενα,7 χρώματα, και 5 σχήματα· επιπλέον, μπορούσε να μετρήσει μέχρι και 6 αντικείμενα και να πει προτάσεις που βγάζουν νόημα. Οι χιμπατζήδες έχουν ένα ρεπερτόριο τουλάχιστον τριάντα ήχων που έχουν ευδιάκριτο νόημα και εκφράζουν συναισθήματα. Όντας εξοπλισμένοι με τα εργαλεία της Αμερικανικής Νοηματικής Γλώσσας και λεξίγραμμα, σύμβολα, οι μεγάλοι πίθηκοι διαβιβάζουν στα ανθρώπινα όντα και μεταξύ τους τις ανάγκες, τις επιθυμίες, και τις σκέψεις τους.Διάφορα τεστ με καθρέφτες και κρυμμένα αντικείμενα, εισηγούνται ότι οι χιμπατζήδες και οι μπονόμπο έχουν αυτο-συνείδηση και αντίληψη των άλλων μυαλών. Τα δελφίνια διαβιβάζουν την προσωπικότητά τους το ένα στο άλλο μέσω των ταυτοποιημένων συριγμών και οι φάλαινες έχουν ένα ρεπερτόριο πάνω από εξακόσιους ευδιάκριτους κοινωνικούς ήχους. Χιλιάδες πειράματα στο πεδίο και στο εργαστήριο έχουν καταδείξει ότι ζώα όπως τα σκυλιά των λειμώνων, οι σκίουροι,ακόμη και οι κότες μεταβιβάζουν όχι μόνο συναισθήματα αλλά και πληροφορίες στις περίπλοκες διαφοροποιημένες κραυγές συναγερμού, για την παρουσία αρπακτικών ζώων.

Δεν είναι το ότι πολλά είδη ζώων δεν μπορούν να σκεφτούν, να συμβολίσουν, και να

επικοινωνήσουν με περίπλοκους τρόπους, αλλά το ότι δεν θα μπορούσαμε να βρούμε πως να αντιληφθούμε τη σκέψη τους και πως να ερμηνεύσουμε τους ήχους και τις συμπεριφορές τους.Είναι κρίσιμο να δοθεί έμφαση στο ότι η νοημοσύνη λειτουργεί και με άλλες μορφές πέραν της ανθρώπινης επαγωγής και αφαίρεσης, και ότι το νόημα μπορεί να διαβιβαστεί μέσω χειρονομιών,εκφράσεων, ήχων, και κινήσεων, και δεν είναι περιορισμένο στις συμβάσεις της ανθρώπινης σύνταξης, αν και οι πίθηκοι καταλαβαίνουν τους βασικούς κανόνες της γραμματικής.Για χιλιετίες, πιστευόταν ότι μόνο οι άνθρωποι – Homo faber – κατασκευάζουν και χρησιμοποιούν εργαλεία, μέχρι τις πρόσφατες ανακαλύψεις ότι οι χιμπατζήδες, τα πουλιά, και άλλα είδη το κάνουν αυτό επίσης (π.χ., οι χιμπατζήδες χρησιμοποιούν ραβδιά για να βγάλουν τους τερμίτες από τα αναχώματά τους, χρησιμοποιούν πέτρες για να ανοίξουν τους καρπούς των φοινίκων, και μεταχειρίζονται επιδέξια λόγχες για να σκοτώσουν λεμούριους). Το Φεβρουάριο του 2007, μια εκπληκτική μελέτη τεκμηρίωσε τους συστηματικούς τρόπους με τους οποίους οι χιμπατζήδες χρησιμοποιούν λόγχες που έχουν κατασκευάσει μόνοι τους για να κυνηγήσουν λεμούριους.

Το δόγμα ότι μόνο οι άνθρωποι – Homo loquens – έχουν σύνθετες μορφές γλώσσας και

επικοινωνίας επικράτησε έως ότου έγινε σαφές ότι οι χιμπατζήδες, τα δελφίνια, οι φάλαινες, τα σκυλιά των λειμώνων και άλλα ζώα, έχουν επίσης. Το να δυσφημίζονται αυτές ως μη

«πραγματικές» γλώσσες επειδή δεν μιλάνε ανθρώπινα και υποτίθεται πως δεν έχουν καμία αίσθηση συντακτικών ή γραμματικών κανόνων είναι άξιο απορίας και άξεστο, αναφορικά με τον καθορισμό της γλώσσας και της επικοινωνίας.

Μετά από διαδοχικές διανοητικές επαναστάσεις και μετατοπίσεις μοντέλων κατά τη διάρκεια των τελευταίων αιώνων, ο Homo sapiens έχει αναγκαστεί να κατέβει βίαια από το βάθρο του

επανειλημμένα, και τώρα χτυπιέται στους ανέμους της αβεβαιότητας και τις θύελλες της

αμετάκλητης αλλαγής, δεχόμενος μαστιγώματα με ακόμα περισσότερη δύναμη από τις σημαντικές επιστημονικές ανακαλύψεις και τις τεχνολογικές επαναστάσεις.Δεν μπορούμε να αγνοήσουμε ένα καταπληκτικό παράδοξο. Είναι ένα περίεργο αλλά αποκαλυπτικό φαινόμενο, το ότι ένα είδος που τόσο αλαζονικά υπερηφανεύεται για τις υποτιθέμενες μοναδικές δεξιότητές του στο λόγο και την επικοινωνία, δεν έχει επιτύχει ακόμα μια ακριβή κατανόηση του εαυτού του.

Αυτή η προηγμένη «νοημοσύνη» των ανθρώπων, περαιτέρω, είναι στα προχωρημένα στάδια της εξολόθρευσης των πιο στενών βιολογικών συγγενών μας, μαζί με τα εκατομμύρια άλλων ειδών ζώων και φυτών, εξασφαλίζοντας με αυτόν τον τρόπο ότι ο Homo sapiens θα πεθάνει όπως γεννήθηκε – μέσα στην άγνοια για τη φύση του και για τα άλλα ζωικά είδη, υπόθεση ζωτικής σημασίας για μια ακριβή αυτό-κατανόηση.«Σε όλη την καταγεγραμμένη ιστορία», παρατηρεί σωστά ο Armesto, «σχεδόν κάθε υποτιθέμενο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό γνώρισμα από το οποίο οι άνθρωποι έχουν προσδιορίσει και διαφοροποιήσει τους εαυτούς τους από άλλα πλάσματα, ταξινομώντας τα ως μη ανθρώπινα,αποδεικνύεται μπερδεμένο ή παραπλανητικό».Οι άνθρωποι έχουν καλύψει την ανάλυση της φύσης τους με παράλογες πεποιθήσεις, θρησκευτικές μυθιστοριογραφίες, πρωτόγονες μυθολογίες,Θεϊκά συμπλέγματα, ναρκισσισμό, λογικές πλάνες, φιλοσοφικές παραισθήσεις και επιστημονικά δόγματα.

Ο σπισισμός, η σαρκοφαγία, η πατριαρχία, ο ορθολογισμός, ο κοινωνικός Δαρβινισμός, ο Ευρωκεντρισμός και άλλες ιδεολογίες που προέρχονται από την ιεραρχική σκέψη και τους κοινωνικούς θεσμούς, έχουν δημιουργήσει μια διαστρεβλωμένη άποψη της ιστορίας και της ανθρώπινης φύσης, και των ζώων και της Γης επίσης. Αν και οι πρόσφατες πρόοδοι στην επιστήμη και την πνευματική κατάρτιση έχουν αντικρούσει πολυάριθμους μύθους για την ανθρώπινη φύση και τα μη ανθρώπινα ζώα επίσης, οι αναλήθειες εμμένουν επειδή προωθούν τις ελιτίστικες ατζέντες, χαϊδεύουν το ευπαθές ανθρώπινο εγώ, προσφέρουν άνεση στην ανθρώπινη ματαιοδοξία,ενισχύουν τον ανθρωποκεντρισμό, και, βεβαίως, προωθούν και νομιμοποιούν την ατζέντα των βιομηχανιών εκμετάλλευσης ζώων, των οποίων το βρώμικο κέρδος παρασκευάζεται από το αίμα και το βασανισμό δεκάδων δισεκατομμυρίων ζώων κάθε χρόνο, ένας αριθμός που συνεχίζει τραγικά να αυξάνεται σε πολυάριθμους τομείς, συμπεριλαμβανομένης της ζωοτομίας και των προϊόντων της κατανάλωσης ζώων ως τροφή.

Απόσπασμα από Steven Best